Wat zijn kissing spines?

Kissing spines is een term die je redelijk vaak hoort, maar wat is het nou precies? De rug van een paard bestaat uit 18 borstwervels en 6 lendenwervels (bij sommige paardenrassen varieert dit aantal trouwens wel eens!) Op elk wervellichaam in de rug zit een lang, verticaal doornvormig uitsteeksel dat bestaat uit bot: dat is het spinaaluitsteeksel. Deze uitsteeksels staan normaal enkele millimeters uit elkaar. Bij kissing spines komen deze uitsteeksels tegen elkaar aan. Hierdoor ontstaat er beschadiging en irritatie van het bot. Door de reactie van het bot, kan er nieuw bot ontstaan en botverval optreden.

Wervelkolom van het paard met de ruggenwervels en de doornuitsteeksels

Ontstaan van kissing spines

Over het ontstaan van kissing spines is nog niet alles duidelijk. Met name de grootte van een paard lijkt een factor te spelen. De verklaring hiervoor zou zijn, dat hoe groter een paard is, hoe groter de krachten zijn die worden uitgeoefend op de rug. Ook is er mogelijk een genetische aanleg. Onderzoekers in Florida hebben op chromosoom 16 en 25, regio’s gevonden die verband lijken te houden met het optreden én de ernst van kissing spines. Meer onderzoek is nodig om hier meer duidelijkheid over te krijgen.

Jong inrijden en kissing spines?

Over de leeftijd waarop een paard ingereden wordt, bestaan verschillende meningen. Ook wordt er wel eens gedacht dat kissing spines in verband gebracht zouden kunnen worden met een jonge leeftijd tijdens het inrijden. Hiervoor is echter geen bewijs! Er zijn ook jonge paarden, die nog nooit gereden zijn, die kissing spines hebben. Dus het rijden is dan geen factor bij het ontstaan.

Welke klachten bij kissing spines?

Welke klachten kunnen opvallen? Dit zijn eigenlijk alle symptomen die op kunnen vallen bij rugklachten. Vaak treedt er verzet op tijdens het rijden. Soms is de klacht dat het paard ‘volledig in de staak is’. Andere keren is er vooral gevoeligheid bij aanraking of opzadelen of zijn er problemen in de aanleuning en de lengtebuiging. Een goed klinisch onderzoek met aanvullende beeldvorming is nodig voor de diagnose. Zoals hierboven gezegd: kissing spines hoeven niet samen te hangen met rugklachten. Dus er zal goed worden onderzocht of de symptomen die het paard laat zien inderdaad hierdoor verklaard kunnen worden.

Einde van de sportcarrière bij kissing spines?

Kissing spines hoeven niet het einde van de (sport)carrière van een paard te betekenen. De irritatie en de botreactie kunnen heel pijnlijk zijn, maar… De verschijnselen variëren en hangen af van de ernst van de kissing spines. Soms zijn kissing spines een toevalsbevinding op röntgenfoto’s en hangen ze niet eens samen met rugklachten! De prognose voor paarden met kissing spines is dus wisselend en ook afhankelijk van de reactie op therapie en revalidatie.

Verschillende gradaties

Er wordt gebruikt gemaakt van een systeem om de ernst van kissing spines in te delen in klasses. Hiervoor worden soms verschillende gradaties gebruikt. Klasse 3 is bij de ene bijvoorbeeld ernstig, terwijl het in het andere systeem niet zo ernstig is. Vraag hier dus naar wanneer er een diagnose wordt gesteld bij je paard, zodat je zeker weet dat er geen misverstanden zijn over de ernst.

Welke behandelopties zijn er bij kissing spines?

Afhankelijk van de bevindingen zal er een plan worden opgesteld voor de behandeling en de revalidatie. Behandelopties zijn:

• Lokale behandeling (inspuiten met ontstekingsremmers van de plek van de kissing spines)
• Mesotherapie (met kleine naaldjes wordt een mix van ontstekingsremmers net onder de huid aangebracht met een langdurig pijnstillend en spierontspannend effect)
• Infuus om de botoplossing te remmen.
• Chirurgie. Dit wordt nog niet heel vaak uitgevoerd, maar het kán wel. Er worden in onderzoeken goede resultaten vermeld voor terugkeer in de sport. (uiteraard afhankelijk van gradatie, ernst en individuele patiënt)
• Chiropractie/osteopathie/fysio helpt door het herstellen van de beweging in de rest van het lijf. Dit zal in ieder geval deel uitmaken van het management en het onderhoud van het paard.
• Acupunctuur heeft een pijnstillend en spierontspannend effect.
• Trainingsadvies en management maakt zeker deel uit van het plan (o.a. passend zadel, hoef- en beenstand, voldoende vrije beweging, zitlessen, ruitergewicht…)

Mesotherapie

Trainingsadvies bij kissing spines

Maar wat is dan dat trainingsadvies? Dit is uiteraard afhankelijk van de patiënt en eventuele andere problemen die spelen. Er zal per patiënt bekeken worden wat geschikt is qua revalidatie. Als richtlijn voor de training, zal er in eerste instantie onbelaste beweging voorgesteld worden. Werken aan de hand of longeren (zonder (!) hulpteugels) zijn beiden heel geschikt voor het onbelast trainen van je paard in balans. Een verder trainingsplan zal met name gericht zijn op het trainen van de buikspieren, die nodig zijn voor een stabiele rug. Balkjestraining kan hier heel geschikt voor zijn, net als heuveltjes stappen en trainen op verschillende bodemtypes. (Download de gratis checklist rompstabiliteit voor tips!) Uiteraard horen een passend zadel en een goede zit ook bij het management van kissing spines (net als bij andere rugklachten)

Rug van het paard

De rug van het paard is door het gebruik als rijpaard vaak een bron van klachten. Niet alles is te voorkomen uiteraard. Maar het is belangrijk om je bewust te zijn van hoe een rug (globaal) in elkaar zit. Dan begrijp je beter welke beweging je kunt verwachten van welk deel van de rug en kun je daar in je training rekening mee houden. Wil je hier meer over weten? Kijk dan het webinar over de rug van het paard, waarin je meer leert over anatomie, blessures en training.

Bronnen:

de Graaf K., Enzerink E., van Oijen P., Smeenk A., Dik K. J. (2015) The radiographic frequency of impingement of the dorsal spinous processes at purchase examination and its clinical significance in 220 warmblood sporthorses. Pferdeheilkunde 31, 461-468

Mayaki AM, Intan-Shameha AR, Noraniza MA, Mazlina M, Adamu L, Abdullah R. Clinical investigation of back disorders in horses: A retrospective study (2002-2017). Vet World. 2019;12(3):377-381. 

Walmsley, J & Pettersson, H & Winberg, F & Mcevoy, Fintan. (2002). Impingement of the dorsal spinous processes in two hundred and fifteen horses: Case selection, surgical technique and results. Equine veterinary journal. 34. 23-8.

Whitaker B. (2020) “Identification of genomic loci associated with performance-limiting kissing spines in Quarter Horses and Warmbloods,” American Association of Equine Practitioners Convention Proceedings, December 2020